İletişim kurmak insanların ortak ihtiyacıdır. Kişilerin kendini anlatmak ve karşısındakini anlamak için ortak bir paylaşım yapabilmeleri gerekir. İnsanlar arasındaki iletişim dilsel ifadelerle, vücut diliyle ve karşılıklı etkileşimle kurulur. Dilsel ve işitsel yetisi bulunmayan insanlar jestleri, mimikleri ve belli işaretleri kullanarak iletişim kurarlar. İşte bu iletişim şekline işaret dili denilmektedir. Her ülkenin dili farklı olduğu gibi işaret dili de farklıdır. Fakat soyut kavramlar için kullanılan beden dili ortaktır. Sözsel dillerde olduğu gibi işaret dilinde de bir gramer yapısı bulunur. Türkçe sözel dil ile işaret dili arasında da anlatım farklılıkları vardır. Sözsel dilde ben gidiyorum denirken işaret dilinde gitmek ben denilmektedir. Dünyada işaret dilinde en çok jest ve mimiklerin kullanıldığı dil Türk işaret dilidir.

İşaret Dilinin Tarihi

Tarihin her devrinde sağır ve dilsizlerin kendi aralarında anlaşmak için oluşturdukları farklı işaret dilleri olmuştur. İşaret dili ilk olarak 1700 yılında işitme engellilerin kullandığı işaretleşme sisteminin kendine özgü grameri olan bir dil olduğu kabul edilmiştir. Thomas Gallaudet 1817 yılında Amerika’da ilk işitme engelli okulunu açmıştır. Türkiye’de işaret dilinin gelişimi konusunda kesin kayıtlara rastlanmamaktadır. Evliya Çelebi 1500’lü yıllarda Osmanlı mahkemelerinde iletişim kurmak için işitme engellilerin görev yaptığını yazmıştır. 1902 yılında 2. Abdülhamit’in kurduğu sağırlar okulu ilk işitme engelli okulu olarak kabul edilmektedir.

İşaret Dili Sosyal Hizmet Uzmanları

Günümüzde işitme engelliler için birçok çalışma ve yenilik yapılıyor. Haber kanallarında, açık oturumlarda, siyasilerin halka seslenişlerinde ve toplu gösterimlerde işaret dili tercümanları kullanılarak iletişimin önündeki engeller kaldırılmaktadır. GSM operatörleri de işitme engellilerin iletişimi için birçok yeniliğe imza atmıştır. İstanbul Maltepe Üniversitesinde başlatılan bir uygulama ile Sosyal Hizmet Bölümü öğrencilerinin işaret dili öğrenmelerine karar verilmiştir. Sosyal Hizmetler alanında göreve başladıklarında işitme engellilere daha iyi hizmet sunulabilmesi amacıyla başlatılan bu uygulamanın diğer üniversitelerde de uygulanmaya başlanacağı düşünülmektedir. İşaret dili dersinin birçok bölümde verilmesi amaçlanmaktadır. Bu uygulama ile işaret dili sosyal hizmet uzmanları alanında kullanılarak engelli vatandaşlara daha iyi bir hizmet sunulacaktır.